95. rocznica polsko-ukraińskiego sojuszu militarnego, geopolityczna wizja Piłsudskiego, koncepcja Międzymorza w refleksjach myślicieli politycznych – nad takimi tematami debatowali znani naukowcy z Polski i Ukrainy w Żytomierskim Uniwersytecie Państwowym im. Iwana Franki.
24 kwietnia w Żytomierzu odbyła się kolejna już Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Polska-Ukraina: wspólne drogi do wolności”, zorganizowana w ramach długoterminowego projektu Zjednoczenia Szlachty Polskiej na Żytomierszczyźnie „Historia jednoczy narody”. Uczestniczyli w niej naukowcy z Warszawy, Krakowa, Łodzi, Lwowa, Lublina, Kijowa, Charkowa, Odessy, Żytomierza, Winnicy, Równego, Chmielnickiego (dawnego Płoskirowa), Iwano-Frankowska (Stanisławowa), Tarnopola, Mariupola, Czerkasów, Czerniowców, Nieżyna, Kamieńca Podolskiego, Krzywego Rogu oraz profesorowie, którzy uciekli z Symferopola i Ługańska. Wśród uczonych znalazły się tak znamienite osobistości jak Bohdan Hudź i Wiktor Hołubko z Uniwersytetu Lwowskiego, Andrij Rukkas (Kijowski Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki) i Maksym Gon (Rówieński Państwowy Uniwersytet Humanistyczny).
Zebranych powitali rektor Żytomierskiego Uniwersytetu Państwowego dr hab. nauk filozoficznych Piotr Sauch, zastępca prezydenta miasta Żytomierza Oleksandr Boczkowski, prezes Zjednoczenia Szlachty Polskiej na Żytomierszczyźnie i współprzewodnicząca komitetu organizacyjnego konferencji Natalia Kostecka-Iszczuk oraz prof. Katedry Historii Ukrainy Żytomierskiego Uniwersytetu Państwowego Wiktoria Węgerska.
Prezes ZSzP Natalia Kostecka-Iszczuk powiedziała m.in., że: „W Moskwie geopolityka pełni funkcję strategii polityczno-wojskowej. I ta strategia wpływa na tworzenie rosyjskiej polityki zagranicznej. Kreml, kierując się geopolitycznym światopoglądem, stara się za pomocą wszelkich środków wskrzesić imperium. Ta polityka stanowi poważne zagrożenie dla całej Europy Wschodniej.
W obliczu rosyjskiej agresji wobec cywilizacji europejskiej Polska, Litwa i Ukraina mogłyby wystąpić z inicjatywą utworzenia (w ramach struktur europejskich i euroatlantyckich) unii regionalnej, wzorowanej na historycznym dziedzictwie I Rzeczypospolitej. Mocny sojusz państw Europy Środkowo-Wschodniej byłby stosowną odpowiedzią na ekspansję agresywnego rosyjskiego imperium. Międzymorze może się stać niezawodną tarczą cywilizacji europejskiej i całego wolnego świata. Dlatego koniecznie należy dokładnie przestudiować kwestie geopolityki w kontekście bezpieczeństwa europejskiego i globalnego”.
Uczestnicy i goście konferencji obejrzeli bardzo ciekawy film dokumentalny „Trudne braterstwo”, o sojuszu polsko-ukraińskim z 1920 roku zawartym przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego i Atamana Symona Petlurę. Zaprezentowali go występujący w filmie lwowscy profesorowie Bohdan Hudź i Wiktor Hołubko. O wspólnej polsko-ukraińskiej operacji oprócz nich przed kamerą mówią: Jerzy Giedroyc, Norman Davies, Daniło Husar Struk, Arkadij Żukowski, Aleksander Kolańczuk, Wołodimir Serhijczuk, Wasyl Michalczuk, gen. Stefan Tarnawski, Józef Hartowski i Tadeusz Olszański.
Przedyskutowano tematy: Koncepcja geopolityczna Józefa Piłsudskiego. Sojusz antybolszewicki URL z II Rzeczpospolitą w 1920 roku; Koncepcja Międzymorza bałtycko-czarnomorskiego: historia i teraźniejszość. „Nie ma wolnej Polski bez wolnej Ukrainy”; Rola wybitnych działaczy ХVI-XХ w. w kształtowaniu projektów politycznych i sojuszów ukraińsko-polskich; Rola sił trzecich w prowokowaniu konfliktów polsko-ukraińskich. Sprawa Polski i Ukrainy w imperialnych praktykach Habsburgów, Hohenzollernów i Oldenburgów (Romanowych) w ХІХ w.; Polityka historyczna a kształtowanie pamięci historycznej w krajach regionu bałtycko-czarnomorskiego: osiągnięcia i błędy; Media tradycyjne i nowoczesne oraz ich rola w kształtowaniu tożsamości narodowej, odkrywaniu historii i wydarzeń współczesnych.
Wykład o geopolitycznej koncepcji Międzymorza zaprezentował również współprzewodniczący komitetu organizacyjnego konferencji, redaktor naczelny kwartalnika „Głos Polonii” Włodzimierz Iszczuk.
Prelekcje uzupełniane były bardzo interesującymi dyskusjami. Debatę kontynuowano w trakcie nieformalnego spotkania integracyjnego w restauracji Kanion.
Konferencja została zorganizowana przy wsparciu finansowym i merytorycznym kwartalnika „Głos Polonii” i Zjednoczenia Szlachty Polskiej na Żytomierszczyźnie.
Włodzimierz Iszczuk
