Szanowny Pan Igor Gundicz, Przewodniczący Żytomierskiej Administracji Państwowej!
Kuria diecezjalna Kościoła Rzymsko-Katolickiego i Dom Księży Seniorów (pałac biskupów). Początek XX w.
W ciągu wielu lat niepodległości Ukrainy żytomierscy katolicy, począwszy od zwykłych parafian, proboszczów katedry św. Zofii, a skończywszy na trzech biskupach zarządzających diecezją, zwracali się do przewodniczących Obwodowej Administracji Państwowej, do innych przedstawicieli władzy, w tym trzech Prezydentów Ukrainy z jedną i tą samą prośbą – o zwrócenie wierzącym budynku, w którym obecnie znajduje się muzeum krajoznawcze (była kuria diecezjalna Kościoła Rzymsko-Katolickiego i Dom Księży Seniorów).
Władze państwowe ze swej strony otrzymywały wiele propozycji rozwiązania kwestii muzeum – od budowy nowego kompleksu muzealnego, utworzenia historyczno-architektonicznego kompleksu „Stary Żytomierz”, do przeniesienia muzeum do lokalów magistratu. Odmowa zwrócenia katolikom budynków motywowana była przepisami obowiązującego prawa, a mianowicie Dekretem Prezydenta Ukrainy „O zwrocie religijnym organizacjom budynków sakralnych” z dn 04.03.1992, nr 125 (zwracać należało wyłącznie budynki kultu) a także Prawem Ukrainy „O muzeach” (oddanie pomieszczeń muzealnych możliwe jest wyłącznie na zasadach nadania muzeum innego równorzędnego pomieszczenia)
W 2012 roku Przewodniczący Obwodowej Administracji Państwowej podjął uchwałę z dn. 11.07.2012 nr 244 „O utworzeniu grupy roboczej w sprawie przekazania na własność rzymsko-katolickiej Diecezji Kijowsko-Żytomierskiej pomieszczeń obwodowego muzeum krajoznawczego w Żytomierzu”.
Jednakże nasz problem nie został rozwiązany.
Zwracam jednak uwagę na jeszcze jeden aspekt tej sprawy. Zgodnie z Dekretem Prezydenta Ukrainy „O podjęciu niezwłocznych środków dla ostatecznego wyeliminowania negatywnych konsekwencji totalitarnej polityki byłego ZSRR w odniesieniu do religii i przywrócenia naruszonych praw kościołów i organizacji religijnych” z dn. 21 marca 2002, nr 279, zlecono Radzie Ministrów Ukrainy opracowanie perspektywicznego planu działań, mających na celu przywrócenie organizacjom religijnym ich stanu majątkowego, w szczególności zwrócenie budynków sakralnych, kościołów i innych dóbr kościelnych (w tym także budynków), które obecnie są własnością państwa i wykorzystywane są niezgodnie z pierwotnym przeznaczeniem.
Paragraf 4 wyżej wymienionego Dekretu przewiduje zalecanie organom samorządu terytorialnego podejmowania środków w celu przywrócenia naruszonych praw kościołów i organizacji religijnych (związków wyznaniowych), w szczególności w odniesieniu do zwrotu dawnych budynków sakralnych, innych dóbr kościelnych (w tym pomieszczeń), które są komunalną własnością i wykorzystuje się je do innych celów.Realizując wyżej wymieniony Dekret Prezydenta Ukrainy z dn. 27 września 2002 r. Rada Ministrów Ukrainy wydała Rozporządzenie nr 564-p, którym zatwierdziła perspektywiczny plan niezwłocznych środków dla ostatecznego wyeliminowania negatywnych konsekwencji totalitarnej polityki byłego ZSRR w odniesieniu do religii i przywrócenia naruszonych praw kościołów i organizacji religijnych. Ów plan przewiduje rozpatrzenie kwestii dawnych budynków sakralnych, pomieszczeń kościelnych i majątku, których przynależność do dawnej własności kościelnej potwierdzają odpowiednie dokumenty archiwalne, określenie terminu zwrotu kościołom i organizacjom religijnym tych budynków, pomieszczeń i innego majątku.
Zgodnie z określonymi aktami normatywnymi, organy państwowe przeprowadziły przekazanie dawnych budynków sakralnych organizacjom religijnym. W okresie niepodległości Ukrainy organizacjom religijnym oddano na własność 10081 budynków sakralnych i przekazano do użytku 4513 budynków, w tym 3935 zabytków architektury, a także 951 byłych niesakralnych budynków kościelnych (Sprawozdanie Statystyczne Państwowego Departamentu w sprawach religii za rok 2006).
Współczesna Ukraina weszła na drogę duchownego wzrostu. Wolny człowiek w sprawiedliwym państwie jest najwyższą wartością dla współczesnej Ukrainy.
Głównymi priorytetami państwa są: rozwój ludzki i godność człowieka, duchowość i wolność, równość i solidarność, społeczeństwo obywatelskie i demokracja, jedność i rządy prawa, harmonia międzyetniczna i międzywyznaniowa, wzajemny szacunek i tolerancja, sprawiedliwość i dobro.
W rozporządzeniu Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w sprawie ochrony własności wspólnot religijnych nr 1556 (2002) zaleca się zagwarantowanie instytucjom religijnym, których własność została znacjonalizowana w przeszłości, restytucję tej własności w określonym czasie lub, jeśli takowa nie jest możliwa, nadanie sprawiedliwej rekompensaty; należy również zwrócić uwagę na to, aby znacjonalizowana własność kościelna nie podlegała prywatyzacji (paragraf 8).
Jest jeszcze jeden, ostatni – moralny aspekt tej kwestii. Katolicy łacińskiego obrządku czują się zignorowani, zwłaszcza gdy naszym prawosławnym braciom została przekazana Cerkiew Podniesienia Krzyża. Właśnie z powodu braku odpowiednich pomieszczeń do Żytomierza nie mógł przyjechać Ojciec Święty Jan Paweł II podczas jego wizyty duszpasterskiej w Ukrainie.
Zwracam się do Pana z prośbą o pozytywne rozpatrzenie sprawy i zwrócenie Diecezji Kijowsko-Żytomierskiej budynku, który jest obecnie wykorzystywany przez żytomierskie Muzeum Krajoznawcze.
ks. kanonik Wiktor Makowski, proboszcz katedry diec. kijowsko – żytomierskiej, Źródło: Słowo Polskie
Przypomnijmy, jesze 11 lipca 2013 r. z inicjatywy Zjednoczenia Szlachty Polskiej na Żytomierszczyźnie Polacy z Żytomierza apelowali o zwrot pałacu. Petycję wystosowaną na miejscowego gubernatora została poparta przez prawie wszystkie polskie organizacje Żytomierza.
Na początku XX wieku przy żytomierskiej katedrze rzymskokatolickiej, dzięki staraniom łuckiego wice-dziekana księdza Feliksa Sznarbachowskiego, została wybudowana plebania. Mieszkali w niej kapłani, którzy pracowali w parafiach i szkołach oraz księże emeryci. W plebanii mieściła się także sala spotkań dla duchowieństwa oraz diecezjalne muzeum.
W 1919 roku bolszewicy odebrali parafii ten budynek. Dzisiejsze ukraińskie władze wciąż nie mają zamiaru zwracać go prawowitym właścicielom i urządzili w nim obwodowe muzeum krajoznawcze.
Plebania przy katedrze św. Zofii zawsze była własnością i służyła potrzebom parafii. Dziś młodzież i dzieci z Żytomierza licznie uczestniczą w katechezach oraz zajęciach modlitewnych – „Legionie Maryi”, „Legionie Jezusa” (wśród uczestników są także osoby niepełnosprawne), „Żywa Woda”, przygotowaniach do Pierwszej Komunii, Ruchu Rodzin Nazaretańskich, Kółkach rodzinnych, Modlitewnej wspólnocie „Obóz”. Prężnie działają i krzewią polskość i wiarę katolicką trzy chóry parafialne: „Dzwoneczki”, „Savio”, Chór Katedralny oraz Poleskie Sokoły.
Zajęcia te na razie odbywają się w salach o łącznej powierzchni 90 metrów kwadratowych z niskimi sufitami, wprost nad ubikacją.
Petycja polskiej społeczności dotycząca zwrotu budynku, który przed 1919 r. należał do parafii rzymskokatolickiej Katedry sw. Zofii w Żytomierzu:
Szanowny Pan Sergij Ryżuk, Przewodniczący Żytomierskiej Administracji Państwowej!
Żytomierszczyzna jest tradycyjnie tolerancyjnym regionem. Tutaj w spokoju i harmonii mieszkają obywatele różnych narodowości i religii. Najcenniejszym skarbem regionu jest etniczna, religijna i kulturowa różnorodność, które wzbogacają kulturę całej Ukrainy. Wspaniałym osiągnięciem Ziemi Żytomierskiej jest międzynarodowy i międzyreligijny spokój i zrozumienie. Od wieków na Żytomierszczyźnie mieszkają Ukraińcy, Polacy, Białorusini, Rosjanie i przedstawiciele innych narodowości. Wyjątkowo tutaj mieszka największa ilość Polaków i rzymskokatolików na Ukrainie. Tradycja Kościoła Zachodniego jest głęboko zakorzeniona w kulturze naszego kraju.
Władze obwodu troszczą się o wiernych. Dobrym przykładem tej mądrej polityki jest zwrócenie wiernym ukraińskiego kościoła prawosławnego świątyni Świętego Krzyża na Górze Zamkowej oraz Domu Biura Diecezjalnego w Żytomierzu. Jest to duże osiągnięcie w rozwoju życia duchownego naszego obwodu. Wspieramy i witamy te działania. Ale dla triumfu sprawiedliwości historycznej społeczeństwo oczekuje od obwodowego samorządu dalszych kroków. Bo w Żytomierzu mieszka wielu wiernych innych wyznań. Ponadto, tutaj jest skoncentrowana największa liczba parafii rzymskokatolickich na Ukrainie.
Dzięki Bogu, że nie jesteśmy podzieleni na „sorty”, w zależności od pochodzenia lub wyznania. Przecież obywatele Ukrainy są równi, niezależnie od religii czy pochodzenia narodowego. Wierni Kościoła rzymskokatolickiego mają nadzieję że Pan gubernator będzie traktował nas nie gorzej, niż prawosławnych. Wasza, Sergiju Mykołajewiczu, sprawiedliwość w duchu ekumenicznej harmonii, daje powód do nadziei, na kolejne działania.
Wiele lat wierni Kościoła rzymskokatolickiego z nadzieją czekają od miejscowego samorządu na kolejne kroki co do wspierania ich dążenia do krzewienia wiary przodków, a parafianie z Katedry św. Zofii – najstarszej świątyni w Żytomierzu – wciąż mają nadzieję na triumf prawdy i sprawiedliwości.
Szanowny Panie gubernatorze, my, wierni Kościoła rzymskokatolickiego, a także Polacy Żytomierszczyzny oraz przedstawiciele polskich organizacji narodowo-kulturalnych, apelujemy do Pana i oczekujemy pomocy w sprawie ułatwienia zwrotu wiernym budynku, w którym obecnie mieści się muzeum krajoznawcze. Ten dom zawsze był własnością parafii i częścią kompleksu zabytkowej zabudowy Katedry św Zofii w Żytomierzu. Katedralne wspólnoty parafialne, które prowadzą aktywne życie społeczne, naprawdę potrzebują tego budynku. Prosimy wrócić wiernym historyczny budynek, który przed 1919 rokiem należał do kompleksu historycznej zabudowy rzymskokatolickiej Katedry św. Zofii w Żytomierzu.
11.07.2013, m. Żytomierz
Petycja została podpisana przez:
- Żytomierska obwodowa Młodzieżowa Publiczna Organizacja „Związek Szlachty Polskiej”, prezes Natalia Kostecka-Iszczuk;
- Czasopismo „Głos Polonii”, redaktor naczelny Włodzimierz Iszczuk;
- Chór im. J. Zarębskiego, kierownik Jan Krasowski;
- Polskie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe w Żytomierzu, prezes Mikołaj Warfołomiejew;
- Teatr Polski im. J. I. Kraszewskiego i Polskie Studium Teatralne w Żytomierzu, prezes Mikołaj Warfołomiejew;
- Żytomierska Obwodowa Społeczna Młodzieżowa Organizacja „Asocjacja Polaków Żytomierszczyzny”, wiceprezes Bodiszewski;
- Chór „Poleskie Sokoły”, Prezes artystyczny Jan Boczkowski;
- Polski Dziecięcy Śpiewający Zespół „Dzwoneczki”, kierownik Jadwiga Poliszczuk;
- Stowarzyszenie Lekarzy Polskiego Pochodzenia im. Św. Łukasza, prezes Roman Wąsowicz;
- Polskie Towarzystwo Naukowe w Żytomierzu, prezes Iryna Baładyńska;
- Katolicki Klub Sportowy „Polonia”, wiceprezes W. Gajewski;
- Związek Nauczycieli Polskich Żytomierszczyzny, prezes Mirosława Starowierowa;
- Żytomierski Obwodowy Oddział Związku Polaków na Ukrainie, prezes Wiktoria Laskowska-Szczur;
- Korosteńska Miejska Spółka Polaków na Ukrainie, prezes Wanda Laskowska;
- Katolicka gazeta polsko-ukraińska „Zamkowa Góra”, redaktor naczelny Włodzimierz Białecki;
- Studencki Klub Polski w Żytomierzu, prezes Walentina Jusupowa.
ZOBACZ TAKŻE:
